24 października w Kaplicy Pamięci Polskich Męczenników w Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji i św. Jana Pawła II w Toruniu odbyła się konferencja “Żegota – 80. rocznica powstania Rady Pomocy Żydom”. Wydarzenie pod patronatem Fundacji Lux Veritatis we współpracy z Akademią Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, a także współfinansowane ze środków Funduszu Sprawiedliwości.
Konferencję otworzył o. dr Tadeusz Rydzyk CSsR, dyrektor Radia Maryja i Telewizji Trwam.
– Pomysł przyszedł pod koniec lat 90. XX wieku. Prosiliśmy, aby ludzie zgłaszali nam nazwiska i świadectwa, a oni wciąż to robią. Zgromadziliśmy 1230 nazwisk pomordowanych Polaków, którzy ratowali swoich żydowskich sąsiadów i przyjaciół. Wielu świadków tamtych wydarzeń już nie żyje, więc ta liczba jest symboliczna – wytłumaczył powody powstania Kaplicy.
– Dzisiaj do nich dołączają kolejne osiem nazwisk na wieczną rzeczy pamiątkę. (…) Inka napisała gryps do babci >>Powiedzcie babci, że zachowałam się jak trzeba<<. Zachować się jak trzeba, to zachować Dekalog, bo gdy zachowujemy przykazania miłości Boga i bliźniego, jak siebie samego, wzrastamy duchowo, oczyszczamy ducha. Nie ma większej miłości, jak oddać życie za przyjaciół swoich – zachować się jak trzeba – mówił o. Tadeusz Rydzyk CSsR.
Po otwarciu Konferencji została odsłonięta tablica z kolejnymi ośmioma nazwiskami polskich męczenników. Oddali swoje życie w zamian za obronę godności człowieka. Tablicę upamiętniającą poświęcił bp Wiesław Śmigiel, ordynariusz diecezji toruńskiej.
– Niech przykład tych ludzi będzie dla nas autorytetem, a ofiara męczeństwa Żydów niech wyjedna pokój na świecie – powiedział.
Pod tablicą, w asyście Wojska Polskiego, zostały złożone kwiaty.
Kolejną część konferencji stanowiły przemówienia.
Pierwszym prelegentem był Jarosław Czuba, dyrektor generalny Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który przybył w zastępstwie za prof. dr. hab. Piotra Glińskiego, ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Mówił, że wciąż za mało mówi się o takim bohaterskim przedsięwzięciu, jakim jest Żegota. Przedstawił także rodzaje pomocy Żydom tak jak wydawanie fałszywych metryk chrztu świętego, pomoc finansową czy mieszkaniową.
Kolejnym było wystąpienie dr. Yacova Livnea, ambasadora Izraela w Polsce. Wykład tłumaczył Jan Ziółkowski.
– Nie można wyobrazić sobie judaizmu bez Polski i Polski bez dziedzictwa judaistycznego. Żegota była jedną z nielicznych organizacji w Europie, która była zarządzana przez Żydów i nie-Żydów. Ludzie zjednoczyli się w jednym celu – ratowania Żydów. 28 tysięcy osób jest uznanych za sprawiedliwych wśród narodów świata. Ponad jedna czwarta osób pochodzi z Polski. To nie jest przypadek – zaznaczył ambasador Izraela.
Dr Yacov Livne zwrócił uwagę, że Jan Paweł II nie był obojętny. Jego pierwsza wizyta w komunistycznej Polsce wstrząsnęła Związkiem Sowieckim. W Izraelu, który walczył z Związkiem Sowieckim na polach bitew Bliskiego Wschodu, wizyta Papieża w Polsce była tak ważna, że zwróciła również jego uwagę, jako dwunastolatka, który dopiero zaczął interesować się światem.
Dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, wygłosił wykład na temat polsko-żydowskiej akcji “Żegota” wobec niemieckiej akcji “Reinhard”.
– Od września roku 1939 do kwietnia roku 1940 na ziemiach polskich wcielonych do III Rzeszy wymordowano 50 tysięcy polskich nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych oraz emerytowanych urzędników państwowych, a dalsze 50 zostało deportowanych do obozów koncentracyjnych. Tylko na Pomorzu ofiarami zbrodni zostało 30 tysięcy Polaków, co dziś nazywamy “zbrodnią pomorską” – tłumaczył.
Z każdym dniem coraz więcej ludzi ginęło. Dr Karol Nawrocki przypomniał, że wielu Żydów albo Polaków o korzeniach żydowskich, znalazło się w Legionach Polskich, Polskiej Organizacji Wojskowej, Armii Polskiej, we Francji w Korpusach Polskich i innych strukturach cywilnych. Wspomniał również o Stanisławie Kaszyńskim, który pomagał Żydom jeszcze przed założeniem Żegoty. Armia Krajowa także wspierała Żydowską Organizację Bojową, która przeprowadziła kilka akcji zbrojnych pod gettem żydowskim.
Jednym z prelegentów był również prof. dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Wytłumaczył, że celem narodowych socjalistów było eksterminowanie wielu narodów. Mówił, że Żydom pomagali przede wszystkim ludzie powyżej 25 roku życia i w związkach małżeńskich, ponieważ łatwiej zakamuflować pomoc przez zakup większej ilości żywności. Młodzież angażowała się w inny sposób.
Na zakończenie wystąpił poseł Jan Krzysztof Ardanowski. Wspomniał, że Polska i Izrael, jako dwa narody boleśnie doświadczone przez wspólną historię, powinny ze sobą współpracować.
– Chcemy budować wspólną, dobrą przyszłość wolnych narodów, opartą na prawdzie, aby zło nie wygrało na świecie. Polacy ratowali starszych braci w wierze, bo tak odebrali nakaz moralny naszego Pana Jezusa Chrystusa. Wspominamy ich dziś tu w Kaplicy – zaakcentował.
Michał Zaleski, prezydent miasta Torunia, dodał, że wyżej wspomniana tablica upamiętniająca ma wymiar symboliczny i nie sposób poznać wszystkich poległych, którzy ratowali Żydów, a o. Jan Król CSsR przypomniał, że nieopodal Kaplicy Pamięci Polskich Męczenników znajduje także Park Pamięci Narodowej.
Zespół Prasowy AKSiM
Mateusz Kamiński
Fundacja Lux Veritatis we współpracy
z Akademią Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu – Akademia Nauk Stosowanych
zapraszają na konferencję:
ŻEGOTA
80. rocznica powstania Rady Pomocy Żydom
24.10.2022 r. (poniedziałek), godz.: 16:30
Kaplica Pamięci, Toruń, ul. Droga Starotoruńska 1
Program
